[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Suppiluliurny I opisał o syn, Mursilis II, sporo wiadomości na ten temat zawierają raież wstępy
historyczne do traktatów hetycko-syryjskich. 77
Wspomniano już, iż Hetyci popierali Artatamę II, pretendenta do tronu mitannijskiego, a pózniej
jego syna Szuttarnę III. Mogło to stanowić powód wystarczający do zaatakowania Mitanni w
dogodnej chwili. Zabezpieczywszy sobie flanki odpowiednimi traktatami, Suppiluliuma
przekroczył Eufrat i podbił kraj Isuwa, , czyli Sofenę okresu klasycznego (na południe od rzeki
Muratsu), który po krótkim okresie zwierzchnictwa hetyckiego za Tuthali-jasa I znów należał do
Mitanni. Jednocześnie na wschodzie podjęły działania wojska Asyrii i kraju Alsze, który sąsiadował
z Isuwą od południowego wschodu. Aby pozyskać sobie względy" sojuszników, Suppiluliuma
oddał królowi Alsze zajęte przez swe oddziały miasto Kutmar.
Stamtąd władca hetycki wyruszył na południe spodziewając się, że Tuszratta stanie do walki. Ale
król mitannijski wycofał się, przeto Hetyci złupili Waszukanni i zawrócili ku zachodowi, aby
podbić kraje Syrii, które znajdowały się pod zwierzchnictwem Tuszratty. Przekroczywszy ponownie
Eufrat, ominęli trudną do zdobycia twierdzę Karkemisz i zajęli Halab, a potem Mukisz. Gdy
Suppiluliuma przebywał w Alalah, zjawił się przed nim Takuwa, król kraju Ni j a nad środkowym
biegiem Orontu, i oddał się pod zwierzchnictwo hetyckie. Tymczasem pod jego nieobecność doszła
w Nija do głosu frakcja antyhetycka pod przywództwem Akitteszuba, brata Takuwy. Działając
wspólnie z władcą kraju Nuhaszsze, próbował on siłą zmusić Ugarit do przyłączenia się do koalicji.
Wszakże król Ugarit Nikmadu II, prze1-widując rozwój wydarzeń, wolał się sprzymierzyć z
Hetytanij i zwrócił się do nich z prośbą o pomoc. Wojska hetyckie odrzuciły przeciwnika i dotarły
do wybrzeży śródziemnomorskich, a Nikmadu II został wasalem Suppiluliumy. Następnie Hetyci
zajęli kraj Nija i miasto Katna (dziś Tali Miszrife, koło Homs), po czym zwrócili się przeciw
Nuhaszsze, krajowi umiejscawianemu między Hama a Aleppo, i niebawem opanowali jego
terytorium. Teraz Hetyci wyruszyli na południe, w kierunku kraju Abina, zamierzając przejść bez
walki przez terytorium Kadesz, które, le*- żało już w sferze wpływów egipskich, ale zostali
zaatakpwani . przez Szutatarrę, króla tego miasta, i jego syna Aitakamę. Bitwa przyniosła
zwycięstwo najezdzcom, miejscowa rodzina królewska została deportowana do Azji Mniejszej. W
Abina Hetyci pokonali koalicję pod dowództwem księcia Ariwany. Amurru, które podlegało
Egiptowi, pozostawili w spokoju. 78 I tak Hetyci podporządkowali sobie z wyjątkiem
Karkemisz
tę część Syrii, która uprzednio należała do Mitanni. Fakt, iż bezpośrednio po zajęciu Waszukanni
poszli na zachód, świadczy o tym, że Suppiluliuma zamierzał w istocie podbić Syrię, nie zaś
unicestwić Mitanni. Król hetycki powrócił do Hattusa, a sprawy syryjskie powierzył swemu synowi
Telipinusowi oraz Lupak-kisowi, dowódcy wojsk. Ich oddziały walczyły przeciw koczownikom nad
Eufratem, w końcu wymusiły na nich uległość i również Telipinus mógł podążyć w rodzinne strony.
Przedłużająca się nieobecność Suppiluliumy sprawiła, że Tu-szratta postanowił podjąć próbę
odzyskania swych wpływów w Syrii. Huryci otoczyli garnizon hetycki w Murmurika, ponadto
zajęli kraj Nuhaszsze i wtargnęli do Amurru, gdzie zagarnęli bogate łupy. Ten ostatni epizod stał się
potem podstawą hetyckich roszczeń do zwierzchnictwa nad tym krajem. Ujarzmieni książęta
syryjscy znów podnosili głowy, wielu z nich deklarowało lojalność wobec Tuszratty. Ponadto
Egipcjanie zajęli kraj Kinza,. czyli Kadesz.
Uznawszy, iż sytuacja staje się krytyczna, Suppiluliuma wyruszył znów na południe. Jeszcze w
Anatolii podzielił armię na dwie części. Jedna, pod dowództwem jego syna Arnuwandasa, któremu
towarzyszył wódz Zidas, uderzyła na wojska Tuszratty. Druga, którą dowodził sam król, przystąpiła
do oblężenia Karkemisz, strategicznie położonej twierdzy i zarazem ośrodka religijnego nad
Eufratem. Hetyci zdobyli miasto w ósmym dniu oblężenia. Nieco wcześniej król wysłał Lupakkisa i
Tarhuntazalmasa w kierunku Libanu, ich oddziały odzyskały Kadesz i wtargnęły do kraju Amka (na
równinie Bika, między Libanem a Antyliba-nem). Egipcjan tam nie spotkali, ponieważ umierał
właśnie faraon i nad Nilem chwilowo nie troszczono się o interesy w Azji.
Podczas oblężenia Karkemisz nastąpiło głośne w dziejach wydarzenie, mianowicie wdowa po
zmarłym faraonie przysłała do Suppiluliumy posła z prośbą, aby dał jej jednego z synów na męża.
Król hetycki wysłuchał tego ze zdumieniem i niedowierzaniem, długo też zwlekał z decyzją,
wreszcie do Egiptu wyruszył syn królewski Zannanzas. Niebawem nadeszła wiadomość, że utracił
życie. Chociaż Egipcjanie zapewniali, że był to nieszczęśliwy wypadek na polowaniu, Suppiluliuma
podejrzewał, że jego syn został zamordowany przez przeciwników planowanego małżeństwa.
Oczywiście, sprawa ta zaogniła stosunki hetycko-egip-skie.
Zsynchronizowanie ówczesnych dziejów Syrii z chronologią e- 79!
gipską nastręcza poważne trudności. Wysuwa się dwie możliwości ich rozwiązania. W pierwszym
wariancie przyjmuje się, że Amenhotep IV (Achnaton) zmarł już podczas wielkiej wojny syryjskiej;
królową, która przysłała posła do Suppiluliumy I, była Meritaton, wdowa po Tutanchamonie.
Według drugiego wariantu ową królową była wdowa po Amenhotepie IV, czyli Nefretete. Obecnie
pierwsza z tych wersji ma więcej zwolenników, co wszakże nie przesądza o jej prawdziwości.
Powróćmy jednak do Karkemisz. Suppiluliuma uczynił to miasto stolicą wicekrólestwa Syrii, które
obejmowało ziemie zdobyte " na Mitanni na zachód od Eufratu. Na tronie Karkemisz osadził swego
syna Pijassilisa; przyjął on niebawem huryckie imię Szar-rikuszuh, także jego potomkowie mieli
imiona huryckie. W drugim ośrodku strategicznym, Halab, królem został inny syn królewski
Telipinus, poprzednio arcykapłan w Kizzuwatnie. W pozostałych księstwach i miastach władza
pozostała przeważnie w rękach miejscowych dynastów. Niektórzy z nich obejmowali tron po
[ Pobierz całość w formacie PDF ]