[ Pobierz całość w formacie PDF ]

choć tak naprawdę większość z nich nigdy nie słyszała
nych, które sprawiają, iż są oni tak niesamowicie sku-
o uniwersytetach, na których wykłada i które wizytuje
teczni w swojej pracy. Ten film potwierdził, jak wielce
oraz nie ma bladego pojęcia o tym, w czym ten czło-
słuszny był to wybór.
wiek tak naprawdę jest ekspertem.
Podczas całego tego przedstawienia adwokat siedzi
Rzecz dzieje się na sali sądowej. Toczy się sprawa.
sobie spokojnie na swoim krześle, uśmiechając się ta-
Prokurator wzywa kolejnego świadka, bardzo ważnego
jemniczo i kiedy sędzia pyta go, czy chce przesłuchać
dla oskarżenia eksperta, na przesłuchanie. Z krzesła na
świadka, mówi:
widowni podnosi się nobliwy, dystyngowany starszy
Tak, Wysoki Sądzie, po czym wstaje, podchodzi do
pan, ubrany w bardzo elegancki, drogi garnitur, i ma-
niego i z wyrazem narastającego niesmaku na twarzy,
jestatycznym krokiem powoli podąża w kierunku
dobitnym głosem zadaje pytanie:
miejsca dla świadków. W momencie, kiedy zajął już to
miejsce, prokurator podnosi się z krzesła, podchodzi
Czy przestał pan już molestować seksualnie swoją sześcioletnią
do niego i zadaje pierwsze pytanie:
wnuczkę?
Proszę świadka, aby opisał swoje kwalifikacje.
Salę ogarnia grobowa cisza, pan profesor traci swój
nobliwy wygląd, krew napływa mu do twarzy, zaczyna
Starszy pan uroczo się uśmiecha i z werwą charakte-
szybko i głośno oddychać i w końcu z wielkim trudem
rystyczną dla sympatycznych starszych panów ocho-
próbuje z siebie wykrztusić:
czo zaczyna mówić:
Co pan tutaj...,
Jestem profesorem na takim i takim uniwersytecie. Od ponad
trzydziestu lat jestem czołowym ekspertem w tej dziedzinie, a od
ale adwokat bardzo brutalnie przerywa mu w pół sło-
dziesięciu lat jestem także szefem rządowego centrum ekspertów
wa, jeszcze dobitniejszym głosem zadając kolejne py-
w tej dziedzinie. Przygotowałem tyle, a tyle ekspertyz na zlecenie
tanie:
rządu.
Proszę odpowiadać konkretnie: tak bądz
nie!,
97
96 SZTUKA PERSWAZJI, CZYLI J
ZYK WPA
YWU I MANIPULACJI ODKRYJ POT
G
PRESUPOZYCJI
ponieważ kolejną rzeczą, którą przewiduje amerykań- wie świadek, w momencie, kiedy członkowie ławy przy-
ski system prawny, jest to, że świadkowie na pytania za- sięgłych na poziomie świadomym sami zaczęli zasta-
mknięte muszą odpowiadać wyłącznie w ten sposób. nawiać się, jak brzmi odpowiedz
na to pytanie, to aby
Dokładnie w tym momencie prokurator, któremu miało to w ogóle jakikolwiek sens, musieli przyjąć na
jednak udało się otrząsnąć z szoku i nareszcie odzy- nieświadomym poziomie swoich umysłów za praw-
skał zdolność jasnego myślenia, natychmiast zrywa się dziwy trudny do wyobrażenia fakt, iż ten miły starszy
z krzesła i krzyczy: Sprzeciw. Sędzia mówi: Podtrzymują na pan o bardzo przyjemnej aparycji napastował bądz

co adwokat, patrząc z coraz większą pogardą na świad- wciąż napastuje seksualnie swoją sześcioletnią wnucz-
ka, mówi tym razem cicho: Wycofuję pytanie. Z
wiadek kę, co dla wszystkich ludzi żyjących według norm mo-
w milczeniu podnosi się z miejsca, ciężko oddychając ralnych obowiązujących w cywilizowanym świecie jest
i prawie zataczając się, wraca na swoje poprzednie miej- po prostu odrażające. Dlatego z łatwością się domyślisz,
sce, a sędzia robi prezent obronie, mówiąc do ławy w jaki sposób potraktowali oni fachową opinię tego
przysięgłych coś takiego: świadka, debatując nad swoim werdyktem. Było to nie-
zwykle okrutne posunięcie ze strony adwokata, o ile
Przysięgli, podejmując decyzję, nie bierzcie pod uwagę tego
w rzeczywistości ten człowiek nigdy nie dopuścił się
wszystkiego, co tutaj przed chwilą się wydarzyło,
tak haniebnego czynu, i można by się zacząć zastana-
a następnie ostrzega w ostrych słowach adwokata, że je-
wiać, czy etyka tego zawodu dopuszcza możliwość ta-
żeli jeszcze raz wykręci taki numer, to zostanie ukarany.
kiego postępowania. Nie to jest jednak teraz najistot-
niejsze, ponieważ pomijając te wszystkie dywagacje,
Co tutaj się wydarzyło? Na czym polegał ten sprytny
działania podjęte przez obrońcę były niewiarygodnie
zabieg adwokata? Jestem przekonany, że domyślasz się,
wręcz skuteczne.
iż zadając to pytanie, mocno zmienił sposób, w jaki te-
go świadka postrzegali członkowie ławy przysięgłych,
W pytaniu, które zadał adwokat, został więc wyko-
a sędzia zupełnie nieświadomie jeszcze mu w tym po-
rzystany wzorzec lingwistyczny oparty na presupozycji
mógł, w swojej wypowiedzi używając struktury lingwi-
związanej z rozpoczęciem, zakończeniem lub trwaniem
stycznej, którą już przecież doskonale znasz.
przez jakiś czas określonej czynności. Jeszcze raz przy-
pomnę Ci mechanizm, który sprawia, że można dzięki
Zastanówmy się jednak, jaki mechanizm wykorzy-
niemu tak fenomenalnie wpływać na nieświadomy umysł
stał adwokat, aby sprowokować tę zmianę. Czy już sam
rozmówcy, posługując się następującymi zdaniami:
dostrzegasz, jaką presupozycję, o miażdżącym wiary-
godność pana profesora działaniu, świadomie umieścił
on w tym pytaniu? Otóż, niezależnie od tego, co odpo-
99
ODKRYJ POT
G
PRESUPOZYCJi
SZTUKA PERSWAZJI, CZYLI J
ZYK WPA
YWU I MANIPULACJI
Mam nadzieję, że dotychczasowe wyjaśnienia uświa-
Gratuluję Ci, że czytając tę książkę, przestałeś na-
domiły Ci, w jaki sposób ta grupa presupozycji oddzia-
rażać się na sabotowanie własnych działań w trakcie [ Pobierz całość w formacie PDF ]